آتشکده کوه مند از آثار باستانی و مهم دشتی است که در دامنه کوه مند و به فاصله ۳۰ کیلومتری خورموج ، غرب روستای زایر عباسی قرار دارد . در ارتفاع سنگی مشرف به رودخانه خشکی که بستر رودخانه قدیمی است آثار حجاری و کوه تراشی در دل صخره وجود دارد از بستر رودخانه راهی به ارتفاع ۶۰ متر که اولین مدخل آتشکده است ، کشیده شده است .
کاخ بردک سیاه واقع در شهر برازجان از توابع بخش مرکزی شهرستان دشتستان یکی از آثار های تاریخی و از نقاط دیدنی استان بوشهر در جنوب ایران است .
«کاخ بردک سیاه » کاخی مربوط به عصر هخامنشی است . و در ۱۲ کیلومتری شهر برازجان واقع شده است .
جزیره خارگ :
این جزیره در فاصله ۵۷ كیلومتری شمال غربی بوشهر واقع گردیده است. طول تقریبی آن ۸ كیلومتر و عرض آن ۴ تا ۵ كیلومتر و جزیره ای مرجانی است.
این کاخ در سال ۱۳۵۰ به وسیله ی هیات باستان شناسی ایران حفاری شد .
با توجه به شیوه های معماری و استفاده از سنگ سیاه و سفید زمان احداث آن را به دوره کوروش بنیان گذار سلسله هخامنشی منسوب کرده اند . این کاخ که در جنوب خاوری برازجان و در کنار رودخانه خشک آردی قرار دارد یکی از پایگاه های مهم ایران دوره ی هخامنشی در ساحل خلیج فارس بوده است .
این جزیره بیضی شكل با مساحت ۷/۸۹ كیلومتر مربع و با طول ۶/۱۵ و عرض ۷ كیلومتر، در جنوب غربی بندرعباس و در میان آب های نیلگون خلیج فارس واقع شده است. فاصله دریایی این جزیره تا بندر لنگه پنجاه مایل دریایی است. جزیره كیش از نظر محیط زیست طبیعی، یكی از بكرترین مناطق خلیج فارس است. استعدادهای طبیعی و موقعیت جغرافیایی ویژه آن زمینه بهره برداری جهانگردی و تجاری از آن را در حد قابل توجهی فراهم ساخته است. سواحل كم نظیر این جزیره مرجانی، نه تنها در فصول گوناگون سال، بلكه در طول یك روز، در ساعات مختلف جلوه‌های بدیع و گونه‌گون و بسیار زیبایی از طبیعت را به تماشا می‌گذارند. سواحل كیش در شرق و شمال شرقی و جنوب، از زیباترین سواحل جهان است. در سواحل جنوب غربی آن زیباترین منظره غروب خورشید را می توان دید.
در سال ۱۲۸۷ خورشیدی ، بنیاد علمی فرهنگی سعادت ، مدرسه ای به سبک نوین آموزشی تاسیس کرد که با استناد به مدارک تاریخی موجود ، باید این مدرسه را مادر مدارس جنوب ایران دانست . بافت مدرسه سعادت همانند بافت مرکزی شهر بوشهر زیبایی خیره کننده‌ای دارد . این مدرسه همراه اسناد تاریخی موجود در آن می تواند برای پژوهشگران ، مورخان ، معماران و سایر علاقه مندان به عرصه تاریخ و آثار تاریخی جاذبه خوبی داشته باشد .
الف: جمعیت و پراكندی آن
جمعیت استان بوشهر كه در مساحتی حدود ۲۳۱۶۷ كیلومتر مربع زندگی می كنند در سرشماری ۱۳۷۵ خورشیدی ۷۴۳۶۷۵ نفر بوده كه از این تعداد ۹/۵۰ درصد در نقاط شهری و ۱/۴۹ درصد در نقاط روستایی سكونت داشته و كمتر از یك دهم درصد آنان غیر ساكن بوده اند.
آب انبار قوام ( بوشهر ) ، واقع در بخش مرکزی شهرستان بندر بوشهر یکی از آثار های تاریخی و از نقاط دیدنی استان بوشهر در جنوب ایران است .
ساختمان « آب انبار قوام » در محوطه باری در جانب غربی شهر بوشهر و در ( کنار دریا ) قرار گرفته .
دلیران تنگستان را که جانانه با اشغالگران جنگیدند به یاد می آورید ؟ خانه رئیس علی دلواری رهبر تنگستانی ها در ۴۵ کیلومتری بوشهر امروز تبدیل به موزه شده است که معمولاً همه مسافران بوشهر ازآن بازدید می کنند .
تاریخ کیش
جزیرهكیش ، سرگذشتی دراز و پرفراز و نشیب در تاریخ ایران و خلیج فارس داشته است . این جزیره از دوران باستان تا عصر صفویان ، به تناوب از دوره های رونق و آبادانی نسبی برخوردار بوده است . متاسفانه به دلیل وقفه ها و ضربه های تاریخی در سده های اخیر و افول نقش اقتصادی كیش ، نشانه های زیادی از تاریخ و فرهنگ قدیمی كیش باقی نمانده است با وجود این معدود آثاری كه از فرهنگ مادی و معنوی این دیار به جای مانده ، از ارزش كیفی بالایی برخوردار است كه در پرتو توسعه جدیدكیش مجال بازیابی و بازسازی پیدا كرده است .
گور دختر یعنی دختر گبر یا زرتشتی . بنای گور دختر که بسیار شبیه به آرامگاه کوروش هخامنشی در پاسارگاد ( مشهد مرغاب ) است در شرق جاده برازجان – کازرون در منطقه تنگ ارم واقع شده است و قدمت آن به سده ششم قبل از میلاد برمی گردد .
مردم چاهه و جم، کوه پردیس را مقدس می‌شمارند. زیرا به استناد علائم موجود در آتشکده این كوه، احتمال می‌رود این مكان، از اولین نقاطی باشد که نفت در آن سوزانده شده‌است. مردم محلی معتقدند آتشكده واقع بر قله این كوه، محل تولد و غسل تعمید پدر جمشید جم است.
دژ برازجان واقع در شهر برازجان از توابع بخش مرکزی شهرستان دشتستان یکی از آثار های تاریخی و از نقاط دیدنی استان بوشهر در جنوب ایران است .
سبک بنای این ساختمان عظیم که در اصل کاروانسرایی بوده متعلق به دوره قاجاریه می باشد وبا طرز بسیار باشکوهی ساخته شده بطوری که دیدن آن انسان را به تعجب وا می دارد. مصالحی که در ساختن این کاروانسرای بزرگ به کار رفته تماما از سنگ وساروج و دیوارها وکف ساختمان از تخته سنگ های بزرگ وکوچک پوشیده شده ودارای چهار برج مرتفع با کوشک های متعدد می باشد.
ریشهر در ۸ کیلومتری جنوب شهر بوشهر واقع شده است . قدمت آثار کشف شده آن به هزاره سوم تا هزاره اول پیش از میلاد می رسد .
